Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), ümmetini helâl, haram ve bunlar arasında kalan şüpheli şeyler konusunda dikkatli olmaya çağırmıştır. Bu konuda en meşhur hadislerinden biri, helâl ve haramın net olarak bilindiğini, fakat bu ikisi arasında şüpheli şeylerin bulunduğunu ifade eder. Bu şüpheli şeyler, her zaman açıkça helâl ya da haram olarak tanımlanamayan, dolayısıyla kişinin dikkatle yaklaşması gereken durumlardır.
Resûlullah (s.a.v.), bu durumu bir hükümdarın koruluğuna benzetir. Hükümdarın koruluğu, yaklaşıldığında girilmesi yasak olan bir bölgedir ve bu bölgeye yaklaşan kişi, istemeden de olsa sınırı aşabilir. Aynı şekilde, şüpheli şeylere yakın duran bir mümin de farkında olmadan harama düşme riski taşır. Peygamberimiz bu noktada, şüpheli şeylerden sakınmanın, kişinin dinini ve onurunu koruyacağını vurgulamıştır. Zira bu, kişinin hem Allah’a olan sadakatini gösterir hem de kendisini harama düşmekten korur.
Hadisin devamında, insandaki “kalp” metaforu dikkat çekicidir. Peygamberimiz, kalbin insan vücudundaki en önemli organ olduğunu, onun sağlıklı olması durumunda tüm bedenin sağlıklı olacağını, bozulması durumunda ise tüm bedenin bozulacağını belirtmiştir. Burada kalp, sadece fizyolojik anlamda değil, aynı zamanda manevi anlamda da önem taşır. Kalp, kişinin imanının merkezi, iyilik ve kötülüğün kaynağıdır. Kalbin bozulması, kişinin manevi dünyasının bozulmasına, dolayısıyla hayatının helâl ve haram çizgisinden sapmasına yol açar.
Bu hadis, müminlerin hayatlarını nasıl şekillendirmesi gerektiği konusunda önemli dersler sunar:
- Helâl ve Haramı Bilmek: Mümin, Allah’ın belirlediği sınırları iyi bilmelidir. Helâl olan şeyleri aramalı ve bunlarla yetinmeli, haramlardan ise kesinlikle sakınmalıdır.
- Şüpheli Şeylerden Kaçınmak: Helâl ve haram arasında kalan, net olarak tanımlanamayan şüpheli durumlardan uzak durmak, kişinin hem imanını hem de onurunu korur. Zira bu, kişinin Allah’a olan bağlılığını gösterir.
- Kalbi Korumak: Kalp, insanın hem manevi hem de ahlaki merkezi olduğu için, onu temiz ve sağlıklı tutmak, kişinin manevi hayatını korumasının temelidir. Kalbin bozulması, kişinin imanını, ahlakını ve Allah’a olan sadakatini tehlikeye atar.
Resûlullah’ın bu hadisi, müminlerin günlük hayatlarında helâl ve haram konularında ne kadar dikkatli olması gerektiğini vurgular. Mümin, Allah’ın belirlediği sınırları aşmamaya özen göstermeli, şüpheli şeylerden kaçınmalı ve kalbini daima temiz tutmalıdır. Bu şekilde, hem bu dünyada hem de ahirette Allah’ın rızasına erişmek mümkün olur.
